Phân tích bài thơ "Viếng lăng Bác" của Viễn Phương

Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, đất nc đc thống nhất, công trình xây dựng lăng Hồ Chủ tịch cũng đc hoàn thành. Nhà thơ VP ra thăm miền Bắc và viếng lăng Bác Hồ. Xúc động trc hình ảnh của Bác, nhà thơ đã viết bài thơ "Viếng lăng Bác". Bài thơ là tiếng nói xúc cảm chân thành ca ngợi Bác, bày tỏ tấm lòng tiếc thương vô hạn, niềm thủy chung son sắt của dân tộc đối với Bác.
Đối với tác giả cũng như tất cả mọi con người VN, ngay từ phút đầu đến thăm lăng, trong lòng ông đã trào lên niềm xúc động, nghẹn ngào

"Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác"

Giọng thơ là lời thưa của người con miền Nam đã trải wa 1 cuộc chiến tranh ác liệt và đã giành thắng lợi trở về tìm đến bên lăng cha. "Con ở miền Nam"- mấy tiếng ấy cũng đủ gợi lên bao nỗi tang thương từ 1 miền đất bị vùi dập trong khói lửa của chiến tranh, nhưng cũng rất tự hào vì đã đứng vững để làm nên chiến công vĩ đại.... Nhớ lúc sinh thời, Người luôn nghĩ đến miền Nam, đến đất nước, mong miền Nam được giải phóng. Nhà thơ Tố Hữu đã từng viết:

"Bác nhớ miền Nam nỗi nhớ nhà
Miền Nam mong Bác nỗi mong cha" (Bác ơi!)

Thế mà miền Nam ko đón đc Bác vào thăm trong ngày vui đại thắng. Nay Bác đã ra đi, nỗi đau mất mát ấy lấy gì bù đắp? Vì thế, ngay từ đầu, giọng thơ của VP có gì đó xót tủi.
Đến với Bác, dù ngay giữa lòng HN, mà cảnh vật sao giản dị, thân quen:

"Đã thấy trong sương...
....thẳng hàng"

Không phải đền đài tráng lệ, uy nghi mà chỉ là hàng tre giản dị, "hàng tre bát ngát". Bát ngát của tre và bát ngát của sương, là những nét vẽ mờ tỏ, đậm nhạt, tạo nên nét đẹp lung linh như tranh thủy mạc. Từ hình ảnh tả thực ấy, tác giả liên tương, khái quát, nâng lên thành hình ảnh ẩn dụ "hàng tre xanh xanh VN"-một biểu tượng của dân tộc. Hai tiếng "xanh xanh" ko chỉ gợi ý niệm về màu sắc mà còn gợi lên sức sống bất diệt của dân tộc. HÀng tre ấy mang bao phẩm chất cuả con người VN: nhũn nhặn, thanh cao, thẳng thắn, dẻo dai, kiên cường, bất khuất... dù "bão táp mưa sa" vẫn luôn đứng sát bên nhau, đoàn kết giúp đỡ nhau mà "đứng thẳng hàng". Dấu hiệu đầu tiên nơi Bác là 1 dấu hiệu VN vì Bác là con người VN đẹp nhất.
Nhà thơ hòa vào dòng người, chầm chậm bước đi. Trong giây phút đó, cảm hứng của VP đã thăng hoa, tạo ra những hình ảnh tuyệt đẹp về Bác và tấm lòng nhân hậu của nhân dân đối với Bác.

"Ngày ngày mặt trời...
....rất đỏ"

Câu thơ kéo dài 1 nhịp theo dòng suy tưởng của tác giả. Mặt trời trên cao kia là mặt trời của tự nhiên, nó đem đến ánh sáng và nguồn sống cho vạn vật. Nhưng mặt trời ấy còn "thấy" một và nhận ra "một mặt trời trong lăng rất đỏ". Hình ảnh nhân hóa ấy chứa đựng bao niềm tôn kính, ngưỡng mộ đối với Bác. "Mặt trời trong lăng" là hình ảnh ẩn dụ biểu hiện sự kỳ vĩ về phẩm chất, tài năng, đạo đức, về sự hi sinh và to lớn của Người đối với đất nước và dân tộc. Bác là một mặt trời đỏ rực màu cách mạng, mặt trời đó vẫn mãi mãi rực sáng đem lại sự sống và hạnh phúc cho muôn dân, mặt trời cách mạng đó soi đường dẫn lối cho mọi thế hệ vững chắc đi lên. Và cũng như mặt trời trên cao kia, Bác mãi sống trong lòng dân tộc, sống mãi với non sông đất nước. Ko fải chỉ một trái tim tác giả biết cảm nhận vẻ đẹp vĩ đại ở Bácmà còn hàng triệu trái tim, hàng triệu con người ngày ngày đến viếng lăng.
"Ngày ngày dòng người...
...mùa xuân"

Không khí thưong nhớ bao trùm theo nhịp thơ chầm chậm, âm điệu trầm trầm như bước chân của người đ trong cuộc tưởng niệm. Nhưng ko fải là cuộc tưởng niệm bình thường mà là cuộc tưởng niệm ca ngợi vinh quang của Bác, và tràng hoa tưởng niệm là một tràng hoa hết sức đặc biệt, nó được kết bằng hàng triệu tấm lòng để dâng lên Người, dâng lên "bảy mươi chín mùa xuân". Một hình ành hoán dụ kết hợp với ẩn dụ độc đáo, lấy 1 nét trong cuộc đời Bác (79 tuổi) để chỉ Người. Con người ấy đã sống 1 cuộc đời đẹp như những mùa xuân và đã đem lại mùa xuân trường cửu cho đất nước, cho dân tộc. Quả thật, VP đã rất khéo trong việc chọn lửa giọng điệu, ngôn ngữ và hình ảnh thích hợp để diễn tả sâu sắc niềm kính yêu, ngưỡng mộ đối với Bác.
Trong khuôn khổ cảu 4 câu thơ trên, VP đã 2 lần sử dụng điệp từ "ngày ngày": "Ngày ngày mặt trời đi wa trên lăng","Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ". Hai câu thơ chỉ 2 hiện tượng khác nhau: 1 về thiên nhiên, 1 về đời sống, nhưng ý nghĩa lại tương đồng, ý tứ bó kết lại với nhau. Đó là tình cảm của nhân dan ta đối với Bác Hồ cũng tự nhiên, gần gũi như đất trời, vĩnh hằng như quy luật của vũ trụ. Khô thơ thật hàm súc và giàu sức khái quát.

Vào lăng viếng Bác, trong lòng nhà thơ nhói lên nỗi đau và niềm tiếc thương vô hạn vì mất mát, dù bản thân nhà thơ cũng như bao thế hệ vẫn cảm nhận là Bác ko hề mất mà chỉ "nằm trong giấc ngủ bình yên" sau 1 chặng đường 79 năm chưa hề nghỉ ngơi.
"Bác nằm trong...
....trong tim".
Giấc ngủ của Bác bình yên giữa 1 vúng ánh sáng nhè nhẹ "diẹu hiền" như 1 "vầng trăng". Con người tha thiết yêu trăng như vậy, thế mà chưa bao h đc bình yên ngắm trăng. Và bây h thì con người ấy cũng đã đc yên nghỉ cùng người bạn tri kỉ này.

Nhưng sự thật vẫn là sự thật . Bác mất thật rồi! Cảm xúc VP dâng trào và bật thành lời.

"Vẫn biết trời xanh là mãi mãi....
...trong tim"

Ở đây có sự hòa quyện giữa 2 cảm xúc: cảm xúc về sự bất tử, trường tồn cuả Bác, cảm xúc về nỗi đau nhớ Bác khôn nguôi". Bác mãi mãi là "trời xanh" bất diệt, vĩnh viễn ở trên đầu và ở trong tâm tưởng mỗi người, với non sông đất nước. Nhưng Bác mất thật rồi, Bác ko còn trên cõi đời này nữa. Cái thiếu vắng ấy lấy gì bù đắp được? Một từ "nhói" vút cao lên nói hộ ta bao nĩô đau đớn, xót xa. Đó là niềm rung cảm rất chân thật của bất kỳ con người VN nào vào lăng viếng Bác.

Xót xa, lưu luyến mấy rồi cũng phải chia tay. Bác nằm lại với "giấc ngủ bình yên", còn cháu rời Bác rồi.

"Mai về miền Nam thương trào nước mắt"

Câu thơ có z nuối tiếc, nghẹn ngào. Một tiếng "thương", một hình ảnh "trào nước mắt" là trọn vẹn tình cảm của VP với Người . Đó là niềm kính yêu, là lòng quý trọng,, biết ơn đối với con người cao thượng và vĩ đại đã dành trọn cuộc đời mình cho dân tộc. Đó là nỗi xót xa đau đến lặng người vì sẽ ko còn đc thấy Bác nữa.
Chân bước đi mà lòng đầy lưu luyến. Nỗi niềm đó đc bộc lộ trong mấy câu thơ cuối bài giàu hình ảnh:

"Muốn làm con chim....
....chốn này"

Nhịp điệu câu trở nên dồn dệp với điệp ngữ "muốn làm" nhắc lại đến 3 lần đã nhấn mạnh ước ngyện sâu sắc, chân thành của tác giả. Và hàng loạt hình ảnh ẩn dụ cụ thể hóa ước nguyện đó: "con chim" dâng tiếng hót, "bông hoa" dâng hương thơm, "cây tre trung hiếu" canh giữ cho giấc ngủ bình yên của Bác. Tất cả đều ở bên lăng, quanh lăng. Tất cả đều nói lên tấm lòng kính yêu vô hạn của tác giả và cũng là cảu nhân dân đối với Bác.
Bài thơ vếng lăng Bác của VP nhắn gọn,lời thơ tự nhiên,âm hưởng trầm lắng,giàu sức biểu cảm gợi tả.Một lần Viếng lăng Bác,nhớ đến Bác là một lần lòng ta trong sáng hơn.Bài thơ để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng người đọc bởi lẽ tình cảm của nhà thơ cũng chính là tình cảm của mọi người dân Vn danh cho vị lãnh tụ vĩ đại của dân tôc.





7 nhận xét to "Phân tích bài thơ "Viếng lăng Bác" của Viễn Phương"

Đăng nhận xét

* Bạn có thể nhận xét / góp ý / bình luận tại đây.
* Vui lòng gõ tiếng Việt có dấu.
* Bạn chưa có tài khoản vẫn có thể nhận xét bằng cách chọn hồ sơ là Tên/URL (với URL là địa chỉ email hoặc blog của bạn).

Loading